Η ActionAid σε συνεργασία με το Κέντρο Γυναικών Καρδίτσας, το δήμο Αθηναίων και το δήμο Καρδίτσας, ξεκίνησε ένα καινούριο φιλόδοξο πρόγραμμα για την προώθηση του gender budgeting, δηλαδή της κατάρτισης προϋπολογισμών με την οπτική του φύλου με στόχο την παροχή υπηρεσιών και δημόσιων αγαθών που λαμβάνουν υπόψη τις διαφορετικές ανάγκες των φύλων και προωθεί την ισότητα των φύλων.
Τι σημαίνει αυτό; Γιατί δεν είναι αρκετός ένας «ουδέτερος» προϋπολογισμός;
Διάβασα μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία που νομίζω ότι απαντάει σε αυτά τα ερωτήματα και δίνει ένα καλό παράδειγμα του τι σημαίνει βλέπω τον κόσμο με οπτική του φύλου και γιατί δεν αρκεί να μοιράζουμε τα πάντα 50-50 για να εξασφαλίσουμε την ισότητα.
Μια Αγγλίδα δημοσιογράφος που είχε επισκεφτεί ένα μεγάλο πολιτιστικό χώρο στο Λονδίνο, το Barbican, πήγε να επισκεφτεί την γυναικεία τουαλέτα και με τρόμο είδε ότι η ουρά ήταν τεράστια και επεκτεινόταν σε όλο το χώρο.
Είναι γεγονός ότι στις περισσότερες εκδηλώσεις, στο διάλειμμα στο σινεμά, στις συναυλίες και σχεδόν σε όλους τους χώρους μαζικής προσέλευσης η ουρά στις γυναικείες τουαλέτες είναι μεγάλη και κάποιες φορές καταλήγει έξω από την πόρτα του μπάνιου. Συχνά κάνουμε ή μας κάνουν και αστεία για αυτό το φαινόμενο αλλά ποτέ δεν μου είχε περάσει από το μυαλό να ψάξω να βρω πόσο χρόνο χρειάζεται στην τουαλέτα μια γυναίκα και πόσο ένας άντρας και τι διαφορετικές ανάγκες έχουν. Διάβασα λοιπόν ότι σύμφωνα με έρευνες, οι γυναίκες χρειάζονται 2,3 φορές περισσότερο χρόνο από ότι οι άντρες! Αυτό συμβαίνει γιατί οι γυναίκες συνοδεύουν συχνά άλλες ομάδες που χρειάζονται επιπλέον χρόνο στην τουαλέτα, όπως παιδιά, ηλικιωμένους και άτομα με αναπηρίες. Οι ίδιες επίσης επισκέπτονται περισσότερο την τουαλέτα από ότι οι άντρες: αρκετές βρίσκονται σε εγκυμοσύνη με μικρή χωρητικότητα ουροδόχου κύστης ή έχουν περίοδο και χρειάζεται να αλλάζουν συχνά σερβιέτα ή ταμπόν και επίσης έχουν 8 φορές περισσότερες πιθανότητες από τους άντρες να υποφέρουν από μολύνσεις του ουροποιητικού συστήματος.
Το να χωρίζουμε λοιπόν τις τουαλέτες 50%-50% μπορεί να μοιάζει επιφανειακά δίκαιο και σωστό. Η δήθεν όμως ίση παροχή, στην πραγματικότητα καταλήγει να λειτουργεί μεροληπτικά κατά των γυναικών.
Αυτός όμως δεν ήταν ο λόγος που εκείνη τη βραδιά η ουρά ήταν τόσο μεγάλη, χειρότερη από ότι είχε υπάρξει ποτέ. Εκείνη την ημέρα το Barbican είχε αποφασίσει να κάνει όλες τις τουαλέτες «ουδέτερες ως προς το φύλο». Εκτός όμως από τις κλειστές τουαλέτες, το Barbican είχε και χώρους ανοιχτών ουρητηρίων. Οπότε συνέβη αυτό που φαντάζεστε. Στα «ουδέτερα ως προς το φύλο» ουρητήρια προφανώς πήγαιναν μόνο οι άντρες ενώ τις κλειστές τουαλέτες τις χρησιμοποιούσαν όλοι και όλες. Με αυτόν τον τρόπο, οι υπεύθυνοι κατάφεραν να παράσχουν ακόμη περισσότερες επιλογές στους άντρες, μειώνοντας αυτές των γυναικών.
Βλέπουμε λοιπόν πώς ένας αδιάφορος ως προς το φύλο σχεδιασμός και μια τυπικά ισότιμη παροχή αγαθών μπορεί τελικά να αποκλείει τις γυναίκες και συχνά δεν είναι θέμα διάθεσης πόρων αλλά θέμα προτεραιοτήτων.
Αυτή τη θεματική της ένταξης της διάστασης του φύλου στους δημόσιους προϋπολογισμούς αλλά και την ένταξη της διάστασης του φύλου σε όλα τα δημόσια αγαθά και τις υπηρεσίες θα φέρουμε στις δημόσιες συζητήσεις με το πρόγραμμα που μόλις ξεκινήσαμε.
Το έργο «Gender Responsive, Accountable and Transparent (GREAT) Budgeting» υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, με φορέα υλοποίησης την ActionAid.
Το πρόγραμμα Active citizens fund, ύψους € 12εκ, χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) περιόδου 2014 – 2021, γνωστού ως EEA Grants.
Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τη διαχείριση της επιχορήγησης του προγράμματος Active citizens fund για την Ελλάδα έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow.