Λένε πως οι εμπειρίες που ζούμε στη ζωή μας καταγράφονται στο πρόσωπό μας. Οι δυνατές στιγμές, οι λύπες, οι στερήσεις αφήνουν τα σημάδια τους στο βλέμμα, στο χαμόγελο, στο δέρμα, στο γκρίζο των μαλλιών μας. Η πρώτη μου επαφή με τον Sahr ήρθε να καταρρίψει αυτή την αντίληψη. Το γαλήνιο βλέμμα του και το γλυκό του χαμόγελο δε σου άφηναν το περιθώριο να μαντέψεις το παρελθόν του.
Τον Sahr τον γνωρίσαμε στο ταξίδι αλληλεγγύης που πραγματοποίησε η ActionAid στη Σιέρα Λεόνε το 2013. Δώδεκα χρόνια από τη λήξη του εμφύλιου πολέμου, ήμασταν προετοιμασμένοι να συναντήσουμε ανθρώπους που είχαν βιώσει εμπειρίες βγαλμένες από εφιαλτικά σενάρια. Άνθρωποι που είχαν χάσει τις οικογένειές τους μπροστά στα μάτια τους, παιδιά-μαχητές που είχαν στρατολογηθεί και είχαν εξαναγκαστεί να αφαιρούν με βάναυσο τρόπο τις ζωές των συνανθρώπων τους, αφαιρώντας πρώτα από μέσα τους ό,τι τα έκανε να νιώθουν ζωντανά. Η εικόνα μιας χώρας σε ακραία φτώχεια, με ζωές θαμμένες σε παραγκουπόλεις και ανθρώπους που αρρωσταίνουν από το μολυσμένο νερό, σε έναν τόπο εύφορο και καταπράσινο, συμπλήρωναν αρμονικά το δραματικό σκηνικό που είχαμε όλοι στο μυαλό μας. Οι άνθρωποι, όμως, που μας υποδέχτηκαν εκεί άλλαξαν τα χρώματα αυτής της εικόνας. Με το πρόσφατο παρελθόν να περνά σαν σκιά στο βλέμμα τους και ταυτόχρονα με ένα πάθος για τη ζωή, για ένα καλύτερο αύριο, καθώς και με τη λαχτάρα να γιορτάζουν την κάθε στιγμή ως δώρο, μας έμαθαν πολλά, μας έκαναν να αναθεωρήσουμε τη δική μας στάση απέναντι στη ζωή, άλλαξαν τους περισσότερους από εμάς για πάντα.
«Οι νέοι παρακολουθούν μαθήματα ξυλουργικής κι αποκτούν ένα εισόδημα»
Ο Shar ήταν από τους πρωταγωνιστές αυτής της αλλαγής. Με το που τον αντίκρυζες, σου μετέδιδε μια απίστευτη ηρεμία και γαλήνη. Μιλούσε χαμηλόφωνα, με μια παιδική συστολή, αλλά και με μια σιγουριά για τη δύναμη του έργου. Είναι επικεφαλής ενός κέντρου επαγγελματικής κατάρτισης που στηρίζει η ActionAid, το οποίο φιλοξενεί παιδιά που βρίσκονται στον δρόμο, επειδή είναι ορφανά, τα περισσότερα εξαιτίας του πολέμου. Πριν να βρεθεί στο κέντρο ένιωθε κι ο ίδιος χαμένος, χωρίς μέλλον. Όταν έμαθε για τα προγράμματα της ActionAid, παρακολούθησε μαθήματα ξυλουργικής και στη συνέχεια θέλησε να βοηθήσει κι άλλα παιδιά σαν αυτόν. Οι μαθητές βρίσκουν στο κέντρο ένα μέρος για να μείνουν και μια επαγγελματική διέξοδο. Τελευταία δίνεται έμφαση στη στήριξη των κοριτσιών που ζουν στον δρόμο κι έτσι έχουν εντάξει στα προγράμματα, πέρα από την ξυλουργική και τη γλυπτική, μαθήματα ραπτικής. Το κέντρο ξεκίνησε με 3 παιδιά και σήμερα έχουν αποφοιτήσει κι έχουν ένα εισόδημα περισσότερα από 150. Και ο Sahr συνεχίζει ακούραστος να μαζεύει όσο περισσότερα «χαμένα» παιδιά μπορεί και να τα βοηθά να βρουν μια νέα ζωή.
«Με τα προγράμματα ραπτικής εντάσσονται στο κέντρο και τα κορίτσια που ζουν στον δρόμο»
«Tα μαθήματα απευθύνονται σε όλους»
«Σκότωσαν τον πατέρα μου μπροστά στα μάτια μου. Ήταν η χειρότερη στιγμή στη ζωή μου», λέει και στιγμιαία το παιδί στο πρόσωπό του σκληραίνει. Με τη μητέρα του έφυγαν στη Γουινέα, για να ζήσουν ένα άλλο δράμα, αυτό της προσφυγιάς, βλέποντας τους συμπατριώτες τους στον καταυλισμό να πεθαίνουν καθημερινά από στερήσεις κι αρρώστιες. «Κάποια θέματα δεν τα συζητάμε. Προσωπικά, δεν έχω δει ποτέ μου διαμάντι, αλλά έχω δει τον πόνο που προκαλεί ένα διαμάντι», συμπληρώνει, συμπυκνώνοντας όλη την ιστορία της χώρας του σε μία φράση. Το παιδικό χαμόγελο επανέρχεται, όταν μιλά για τα δικά του παιδιά, τη νέα ζωή που έχει τώρα κι ευχαριστεί τους υποστηρικτές της ActionAid. Η δική του ζωή είναι που τον κάνει να πιστεύει ότι η αλλαγή είναι εφικτή και παλεύει να την πραγματώσει και για όσους άλλους την έχουν ανάγκη.
Κοιτάζοντας το πρόσωπο του Sahr, σκέφτομαι όλα τα πρόσωπα των παιδιών που έζησαν τη φρίκη του πολέμου, των παιδιών-μαχητών που έγιναν βίαια μέρος της φρίκης, που τελικά δεν υπήρξαν ποτέ παιδιά. Ίσως τελικά η λαχτάρα για μια ζωή που δεν ζήσαμε να αφήνει κι εκείνη τα χαρακτηριστικά της στη μορφή μας. Ίσως το παιδί που χάθηκε μέσα στον πόλεμο να αποτυπώθηκε για πάντα στο χαμόγελο του Sahr, θυμίζοντάς μας ότι κάποια πράγματα δεν γίνεται να τα σκοτώσει κανείς. Κι αυτό λέγεται ελπίδα!
«Φέτος γιορτάζουμε 10 χρόνια ταξίδια και θυμόμαστε πρόσωπα και στιγμές!»